Najstarsze polskie kolędy. Jedna po polsku, druga po łacinie

Tekst kolędy jest w języku łacińskim, a jej autorem jest Bartłomieja z Jasła, teologa i filozof, profesora Akademii Krakowskiej. Jej rękopis jest przechowywany w Bibliotece UJ.

Zdrów bądź, królu anielski

„Zdrow bądź, krolu anielski” to – jak podaje Wikipedia – utwór uważany za najstarszą polską kolędę. Pod koniec XIX w. odnalazł ją wybitny polski badacz Aleksander Bruckner w rękopisie Biblioteki Załuskich w Petersburgu, pochodzącym z biblioteki wikariuszy wiślickich. 

Jego tekst – informuje historiaposzukaj.pl – odnajdujemy w kilku źródłach, z których najistotniejsze to pochodzący z 1424 roku zbiór kazań Jana Szczekny, magistra praskiego, późniejszego mnicha cysterskiego i spowiednika królowej Jadwigi, od 1407 profesora teologii na uniwersytecie krakowskim. Tekst oryginalny nie ma zapisu nutowego.

Kolęda polska była prawdopodobnie tłumaczeniem z oryginału czeskiego („Zdráv bud' králi andělský”) lub łacińskiego utworu „Ave rex angelorum”. Głos discantowy tego utworu znajduje się w kancjonale z 1637 Opactwa Sióstr Benedyktynek pw. św. Wojciecha w Staniątkach.

Zadmijmy w trąbę w tym dniu

„Buccinemus in hac die”, czyli „Zadmijmy w trąbę w tym dniu”, to najstarsza znana kolęda polskiego autora. Ona również powstała na początku XV wieku. Znajduje się dziś w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie.

Jak podaje Wikipedia, wśród przechowywanych tam kolęd znajdują się m.in. „Buccinemus in hac die”, z akrostychem „Bartholomeus de Jassel”. 

Pierwsze słowa kolejnych zwrotek układają się w zapis „Bartholomeus de Iaslo”. To – wyjaśnia Polsat News – charakterystyczna dla średniowiecza forma podpisu autora

Przez stulecia kolęda pozostawała przede wszystkim przedmiotem badań historyków i muzykologów. W 2017 roku tekst został po raz pierwszy przetłumaczony na język polski przez dr Jacka Partykę. W tym samym roku w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyło się światowe prawykonanie utworu.