Chełm. Muzeum pokaże historię "Dyrekcji" - są już na to pieniądze

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie dotację w ramach programu „Wspieranie działań muzealnych” na realizację zadania „Osiedle Dyrekcji Kolei Państwowych w Chełmie. Wystawa i katalog”.

Burzliwe dzieje chełmskiej inwestycji

Celem zadania jest przygotowanie wystawy czasowej oraz druk katalogu pn. "Osiedle Dyrekcji Kolei Państwowych w Chełmie", a okazją dla przygotowania zadania jest przypadająca w tym roku 95. rocznica wmurowania kamienia węgielnego pod gmach Dyrekcji Kolei Państwowych w Chełmie (22 października 1928 r.).

- Problematyka wystawy i katalogu oparta będzie na prezentacji licznych dokumentów archiwalnych, wyjątkowych fotografii, których zebraliśmy przeszło 230, ogłoszeń władz miejskich i ówczesnej prasy skrupulatnie śledzącej poszczególne etapy inwestycji oraz projektów poszczególnych budynków i planów miasta. Zgromadzone archiwalia dotyczą okresu międzywojennego i chronologiczne dokumentują burzliwe dzieje chełmskiej inwestycji - dowiadujemy się z muzeum.

Podstawą dla przygotowania zadania są zbiory Muzeum w Chełmie. Ważnym punktem realizacji zadania jest poszukiwania informacji pochodzących z: Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział Chełm, Archiwum Państwowego w Lublinie, Archiwum Państwowego w Radomiu, Chełmskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti w Chełmie, Biblioteki Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Stacji Muzeum w Warszawie, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie Delegatura w Chełmie, Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz osób prywatnych.

Ewenement w skali kraju

Osiedle Dyrekcji Kolei Państwowych w Chełmie powstało w okresie dwudziestolecia międzywojennego w związku z planami przeniesienia siedziby radomskiej Dyrekcji PKP do Chełma. W ramach inwestycji, w 1928 r. na terenie majątku państwowego Starostwo-Obłonie przystąpiono do budowy tzw. „Nowego Miasta" z potężnym biurowcem i osiedlem dla pracowników kolejowych.

Do przygotowania projektu zaangażowano Spółdzielnię Architektoniczną Pracowników Zakładu Architektury Polskiej w Warszawie. Autorami koncepcji urbanistycznej byli inżynierowie: Adam Kuncewicz i Adam Paprocki, a projekty budynków wykonał inż. Henryk Gay. Główną arterią miała być aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego, prowadząca od dworca kolejowego do gmachu dyrekcji. Początkowo prace budowlane zostały powierzone Firmie budowlanej "Tor" z Warszawy.

Pierwsze trudności przy realizacji inwestycji nastąpiły już w 1928 r. W wyniku mroźnej zimy zniszczeniu uległy fundamenty i mury części budynków. Kolejnym problemem były trudności finansowe wynikające z kryzysu gospodarczego. Inwestycję wstrzymano w 1933 r. Dopiero w 1938 r. wykończono część budynków oraz uporządkowano sieć ulic. Wybuch II wojny światowej ponownie przerwał prace,a po jej zakończeniu odstąpiono od realizacji wcześniejszego planu.

- Osiedle jest ewenementem w skali kraju, potwierdzeniem czego może być fakt, że już w 1971 r., w chwili wpisu do rejestru zabytków układ urbanistyczny miał zaledwie 32 lata. Po 120 latach od odzyskania niepodległości inwestycja ta była ogromną szansą dla Chełma. Obok budowy portu w Gdyni czy Centralnego Okręgu Przemysłowego był jedną z głównych inwestycji II RP. Był to projekt odważny i wizjonerski, który zakładał budowę miasta w mieście w nurcie modernistycznym, modnym wówczas na terenie Europy - podkreślają zarządcy muzeum.

Wystawa będzie udostępniana od 22 października b.r. w salach Muzeum przy ul. Lubelskiej 55.

Czytaj także:

• Gm. Żmudź. Pracują na rzecz kultury i jej dostępności
• Chełm. 11 niewybuchów i granat pod placem przy Rampie Brzeskiej
• Gm. Rejowiec Fabryczny. Promowali kolarstwo na lokalnym podwórku [ZDJĘCIA+FILMY]
• Gm. Leśniowice. Żniwowali jak przed laty... [ZDJĘCIA]
• Gm. Chełm. Tak było na barwnych Dniach Okszowa! [ZDJĘCIA]