Prace prowadzone były od wiosny aż do października tego roku. Na wstępnym etapie projektu zdecydowano o temacie przewodnim, którym zostały małe obiekty architektury sakralnej poświęcone świętemu Janowi Nepomucenowi. Szczegóły jego historii przybliżył nam Mateusz Soroka, pracownik Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie.
- Ten czeski duchowny, żyjący w XIV wieku, był wikariuszem arcybiskupa praskiego i spowiednikiem żony Wacława IV Luksemburczyka, władcy Czech. Legenda podaje, że król, chcąc na Janie wymusić złamanie tajemnicy spowiedzi małżonki, poddał go okrutnym torturom, po czym kazał utopić w rzece Wełtawie. Kościół uznał go za męczennika, a jego kult był propagowany głównie przez jezuitów na terenie Czech, Austrii i Polski. Jan Nepomucen świetnie zaadaptował się w kulturze ludowej, stając się patronem dobrej spowiedzi i świętym chroniącym przed powodziami, co tłumaczy jego częstą obecność na mostach - powiedział Soroka.
Jak udało się ustalić, na Ziemi Krasnostawskiej (obszar w granicach obecnego powiatu) znajduje się 13 kapliczek nepomuckich. Z dwóch spośród nich (w Bończy i Woli Żółkiewskiej) rzeźby zostały skradzione już kilkadziesiąt lat temu. Wszystkie obiekty są murowane, a najstarsze pochodzą z II połowy XVIII wieku. Zachowane kapliczki znajdują się w miejscowościach: Bończa (gmina Kraśniczyn), Borsuk (gmina Gorzków), Chłaniów i Wola Żółkiewska (gmina Żółkiewka), Fajsławice (gmina Fajsławice), Jaślików i Niemienice (gmina Krasnystaw), Orłów Murowany Kolonia, Tarnogóra i Wólka Orłowska oraz Wirkowice (gmina Izbica), Rudka i Żdżanne (gmina Siennica Różana).
- Tylko jedna z kapliczek, w miejscowości Borsuk, nie jest postawiona w bezpośrednim sąsiedztwie wody. W terenie występują rzeźby zarówno drewniane, jak i kamienne. W zasadzie wszystkie są wciąż pod opieką lokalnych społeczności, choć ich religijno-społeczne funkcje powoli ulegają zatarciu – gromadzenie się przy nich na majówki bądź podczas uroczystości poświęcenia pól występuje coraz rzadziej - powiedział muzealnik.
Przekonania oraz wierzenia na temat tych obiektów także uległy zmianie. Jak przyznają pasjonaci historii, podczas badań zasłyszano kilka ciekawych przekazów.
- Będzie można się z nimi zapoznać już wkrótce, ponieważ w Muzeum Regionalnym w Krasnymstawie będzie dystrybuowany bezpłatnie folder, stanowiący jeden z efektów przedsięwzięcia - dodał Mateusz Soroka.
Wyniki badań, w postaci bogatej dokumentacji fotograficznej i filmowej, zostaną udostępnione na stronie internetowej muzeum: www.muzeumkrasnystaw.pl. Dzięki temu każdy zainteresowany będzie mógł wirtualnie odwiedzić przebadane kapliczki.
Badania prowadzili pracownicy muzeum, Mateusz Soroka i dr Konrad Grochecki, a ich realizacja była możliwa dzięki dofinansowaniu projektu przez Narodowe Centrum Kultury w ramach programu „EtnoPolska edycja 2024”.
Napisz komentarz
Komentarze